Category: SPREUKE

1 Die Here stuur die koning

soos Hy wil.

Dit is soos ’n stroom water

wat Hy afkeer waarheen Hy wil.

2 ’n Mens dink dalk

alles wat hy doen, is reg.

Die Here besluit egter

oor die bedoeling daaragter.

3 Die Here hou meer daarvan

dat iemand reg doen

en regverdig optree

as dat hy offers vir Hom bring.

4 Hovaardige oë

en hoogmoedige harte

is ’n kenmerk van goddeloses,

dit is hulle sonde.

5 Getroue werk lewer wins op.

Afskeepwerk lei tot gebrek.

6 Skatte met leuens verwerf,

beteken niks

en bring net die dood.

7 Die geweld van goddeloses

sleur hulle mee.

Hulle weier mos

om te doen wat reg is.

8 ’n Skuldige mens

loop kronkelpaaie.

’n Mens wat opreg is,

loop ’n reguit pad.

9 Dit is beter

om op die hoek

van ’n platdak te bly,

as binne-in ’n huis saam met ’n vrou

wat oor alles stry.

10 ’n Slegte mens

wens ander net sleg toe.

Hy het niks oor

vir sy medemens nie.

11 Wanneer jy iemand

wat ander belaglik maak,

laat boet vir sy dade,

leer onervare mense

wysheid daaruit.

Wanneer jy iemand onderrig

wat reeds wysheid het,

leer hy nog meer daaruit.

12 Die regverdige God

sien wat gebeur

in die huis van goddelose mense.

Hy bring teëspoed

oor die goddelose mense.

13 Iemand wat sy ore toedruk

vir die hulpkreet van ’n arme,

sal self ook verniet roep

as moeilikheid hom tref.

14 ’n Geskenk ongesiens gegee,

koel die man wat kwaad is af.

As ’n omkoopgeskenk

onopsigtelik gegee word,

laat dit driftige woede bedaar.

15 Dit maak regverdige mense bly

wanneer reg opgetree word.

Dit maak dié wat kwaad doen, bang.

16 As iemand wegdwaal

van die verstandige weg,

beland hy in die geselskap

van die dooies.

17 Wie agter plesier aan loop,

word ’n arm mens.

Wie lief is vir wyn en weelde,

word nooit ryk nie.

18 Soms word ’n slegte mens

geruil vir een wat reg doen,

en die onbetroubare mens

vir die eerlike persoon.

19 Dit is beter

om iewers in die woestyn

te gaan bly

as saam met ’n stryerige vrou

wat oor alles neul.

20 In ’n wyse mens se huis

is altyd kosbare besittings

en uitgesoekte olie.

’n Dwase mens gebruik alles op

wat hy in sy huis het.

21 Iemand wat hom beywer

vir reg en liefde,

verkry ’n vol lewe,

geregtigheid en eer.

22 ’n Wyse man

kan ’n stad oorwin

al is dit vol dapper soldate.

Selfs die vesting

waarop hulle vertrou,

kan hy laat val.

23 Wie ’n wag voor sy mond het

en stilbly,

hou homself uit die moeilikheid.

24 Dis bekend dat ’n spotter

hovaardig en aanmatigend is.

Sy hovaardige optrede

ken geen perke nie.

25 Die begeertes van ’n lui mens

lei na sy dood.

Hy weier om sy hande

uit sy moue te steek.

26 Elke dag

begeer hy net meer en meer.

Die regverdige gee

sonder om iets terug te hou.

27 God verafsku die offers

wat goddeloses bring,

veral as hulle dit doen

met allerlei bymotiewe.

28 ’n Vals getuie sal omkom.

’n Betroubare getuie

se getuienis staan vas.

29 ’n Slegte mens

maak asof hy dapper is.

’n Opregte mens

oorweeg elke tree wat hy gee.

30 Geen menslike wysheid,

of insig, of besluit

kan voor die Here bly staan nie.

31 Perde kan afgerig word

vir oorlog,

maar die oorwinning

kom net van die Here.

1 Soek eerder

na ’n goeie naam

as na groot rykdom.

Hoë aansien

is beter as silwer of goud.

2 Vir mense, ryk en arm,

is dit dieselfde:

die Here het hulle almal gemaak.

3 Iemand wat verstandig is,

sien wanneer die onheil kom

en kruip weg.

Die onervare mens

loop oopoë daarin vas

en boet daarvoor.

4 Iemand wat nederig is

en respek het vir die Here,

kry rykdom, eer en lewe.

5 Op ’n oneerlike mens se pad

is daar dorings en lokvalle.

Iemand wat omgee vir homself,

bly ver daarvan weg.

6 Leer ’n jongmens

om die regte pad te kies,

en wanneer hy eendag oud is,

sal hy nie daarvan afwyk nie.

7 Soos rykes oor armes heers,

so is die man wat geld leen

die slaaf van die man by wie hy leen.

8 ’n Geweldenaar wat onreg saai,

sal teëspoed oes.

Ook sy verdrukking van ander

sal tot ’n einde kom.

9 ’n Vrygewige man wat van sy kos

vir armes gee,

sal geseën word.

10 Jaag die spotter weg

en saam met hom

sal rusies padgee;

die gestry en beledigings

sal tot ’n einde kom.

11 Wie graag opreg wil wees

en mooi praat met ander,

het selfs die koning as vriend.

12 Die Here hou kennis in stand.

Hy keer die woorde

van die onbetroubare mens om.

13 “Daar is ’n leeu daarbuite!”

sê die luiaard.

“Ek sal gevang word

as ek dit buite waag!”

14 ’n Vreemde vrou se woorde

is ’n bodemlose put;

as die Here vir jou kwaad is,

sal jy daarin val.

15 Dwaasheid is eie

aan ’n seun;

’n pak slae haal dit uit hom uit.

16 Wie arm mense verontreg

om homself te verryk,

of vir die rykes geskenke gee,

sal self in armoede verval.

Dertig Reëls

17 Gee aandag en luister baie goed

na wat die wyse mense sê.

Probeer verstaan wat ek jou wil leer.

18 My onderrig sal goed wees

as jy dit jou eie maak

en dit kan gebruik.

19 Vandag onderrig ek spesifiek

vir jou

sodat jy op die Here

kan vertrou.

20 Ek skryf 30 voorskrifte

vir jou neer.

Hulle is vol raad en kennis.

21 Deur hulle sal jy in staat wees

om die waarheid te herken

en betroubaar verslag te doen

aan die mense wat jou stuur.

22 Moenie ’n arm mens uitbuit

net omdat hy arm is nie.

Moenie die hulpelose in hofsake

uitbuit nie.

23 Die Here sal hulle saak verdedig.

Hy sal mense wat hulle beroof,

weer van húlle lewe beroof.

24 Moenie vriende maak

met ’n humeurige mens nie.

Bly ver weg van een

wat ongeduldig is.

25 Jy moenie dalk sy maniere

by hom aanleer nie.

Dit sal die oorsaak word

van jou eie ondergang.

26 Moenie borg staan

vir iemand nie.

Moenie instaan

vir ander se skuld nie.

27 As jy dit nie kan terugbetaal nie,

sal hulle selfs jou bed

onder jou wegvat.

28 Moenie grensdrade verskuif

wat jou voorouers

opgerig het nie.

29 Sien jy iemand

wat bedrewe is in sy beroep?

Hy werk vir konings

en nie vir gewone mense nie.

1 Wanneer jy aansit vir ete

saam met ’n regeerder,

kyk dan goed

na wat voor jou neergesit is.

2 As jy ’n groot eter is,

sit ’n mes teen jou keel.

3 Moenie al die lekker kos

begeer nie.

Jy kan jou met die kos misgis.

4 Moenie jou afsloof

om ryk te word nie.

Wees verstandig genoeg

om binne perke te bly.

5 As jy nog na jou rykdom kyk,

is dit eensklaps weg.

Dit sal vlerke kry soos ’n arend

en wegvlieg in die lug.

6 Moenie eet

by ’n suinige mens nie.

Moenie sy lekker kos begeer nie.

7 Hy sê: “Eet en drink gerus!”

Hy bedoel dit nie,

want hy sit en bereken

hoeveel dit hom sal kos.

8 Jy sal naar word

van die bietjie wat jy eet,

jou komplimente sal jy moet sluk.

9 Moenie ’n dwaas reghelp nie.

Jou goeie raad

behandel hy met minagting.

10 Moenie die ou grense

van ’n stuk grond

verskuif nie.

Moenie weeskinders se grond

by hulle probeer afvat nie.

11 Die Een wat hulle beskerm,

is magtig.

Hy sal hulle saak teen jou verdedig.

12 Onderwerp jou aan dissipline.

Luister goed

na wat ek jou leer.

13 Moenie bang wees om jou kind

te dissiplineer nie.

Hy sal nie doodgaan

van ’n pak slae nie.

14 As jy hom wil red van die dood,

moet jy hom juis lyfstraf gee.

15 Ek sal baie bly wees, my kind,

as jy ook ’n wyse mens word.

16 Ek sal in my hart juig

wanneer jy reg praat.

17 Moenie jaloers word

op sondaars nie.

Behou altyd jou ontsag

vir die Here.

18 Jy sal altyd ’n toekoms hê.

Jou hoop

sal nooit beskaam word nie.

19 My kind, luister na my,

dat jy wys kan word.

Hou jou hart op die regte koers.

20 Jy moenie jou tyd verspil

op suiplappe en vrate nie.

21 Die dronklap en die vraat

maak hulleself arm.

Die roes van dronkenskap

laat hulle in vodde loop.

22 Luister na jou pa

wat jou die lewe gegee het.

Moenie jou ma afskryf

omdat sy oud geword het nie.

23 Verkry waarheid.

Moet nooit daarvan

afstand doen nie.

Hou vas aan wysheid,

selfbeheersing en insig.

24 ’n Pa van ’n kind wat reg doen,

het rede vir blydskap.

’n Wyse kind

verskaf sy ouers groot vreugde.

25 Laat daar rede wees

vir jou pa en jou ma

om oor jou bly te wees.

Mag jou ma

wat jou in die lewe gebring het,

rede hê om oor jou te juig.

26 My seun,

maak jou hart vir my oop

en volg my voorbeeld na.

27 ’n Sedelose vrou

is soos ’n diep waterkuil.

’n Verleidster is soos ’n put

waaruit jy nie kan kom nie.

28 Sy sit en wag vir haar prooi

soos ’n rower.

Sy soek na iemand

om te oorreed

tot ontrouheid aan sy vrou.

29 Wie het kopseer en lyfseer?

Wie maak rusie en kla?

Wie het onnodige kneusplekke?

Wie se oë is bloedbelope?

30 Dis dié wat tot laat sit en drink

en allerlei mengsels proe.

31 Moenie dat jy verlei word

deur die rooi glans van wyn,

die vonkel in die beker,

die gladde manier

waarop dit in jou keel

afloop nie.

32 Nadat jy dit gedrink het,

pik dit soos ’n slang,

spoeg dit gif soos ’n kobra.

33 Jy sien dan vreemde dinge

en jou gedagtes is verward.

34 Dit voel of jy rondsteier

soos ’n matroos op see,

of op ’n seilboot rondslinger.

35 Jy redeneer by jouself:

“Hulle het my geslaan

en ek het nie seergekry nie!

Ek weet nie eers

dat hulle my geslaan het nie.

Wanneer ek wakker word,

sal ek iets gaan soek

wat ek kan drink.”

1 Moenie slegte mense beny

en hulle geselskap begeer nie.

2 Hulle dink net aan geweld.

Hulle praat net daaroor

om moeilikheid te maak.

3 Met wysheid

word ’n huis gebou.

Insig is nodig

om dit te onderhou.

4 Kennis is nodig

om sy kamers te meubileer

met allerhande kosbare

en waardevolle artikels.

5 ’n Wyse man het krag.

Iemand met kennis is sterk.

6 Jy gaan maak eers oorlog

nadat jy goed beplan het.

Oorwinning kom

wanneer baie raadgewers

koppe bymekaargesit het.

7 Wysheid is buite die begrip

van ’n dwaas.

Wanneer hulle in die stadspoort

beraadslaag,

is hy nie in staat

om sy mond oop te maak nie.

8 Iemand wat altyd sit

en beplan om kwaad te doen

word ’n knoeier genoem.

9 Die knoeiery van die dwaas

is sonde.

Almal verag spotters.

10 As jou knieë knak

wanneer die krisis opduik,

is jou krag maar baie min.

11 Red die mense wat onskuldig

na die galg toe gesleep word.

Hulle sal doodgemaak word

as jy nie keer nie.

12 Moenie jou verontskuldig

en sê:

“Ons het nie geweet nie.”

Hy wat die gedagtes toets,

weet mos wat waarheid is.

Hy wat sy hand oor jou hou,

weet wat waar is.

God roep elkeen

tot verantwoording

vir wat hy gedoen het.

13 My kind, jy moet heuning eet.

Dit is goed vir jou.

Heuningstroop is lekker

in die mond.

14 Net so, moet jy weet,

is wysheid vir jou lewe.

As jy daarop afgekom het,

is daar vir jou ’n toekoms.

Jou hoop

sal nie verydel word nie.

15 Moenie ’n regverdige mens

by sy huis gaan voorlê

en soos ’n goddelose mens

sy woonplek verwoes nie.

16 Selfs al val ’n regverdige mens

sewe keer,

hy sal elke keer weer opstaan.

Die goddelose mens sal bly lê

na net een ramp.

17 Jy moenie bly wees

as jou vyand val nie.

Moenie jou daarin verheug

dat hy gestruikel het nie.

18 Die Here sal sien wat jy doen

en sal ontevrede wees.

Hy sal jou vyand

nie verder straf nie.

19 Moenie jou ontstel

oor kwaaddoeners nie.

Moenie afgunstig wees

op goddelose mense nie.

20 Vir iemand wat kwaad doen,

is daar geen toekoms nie.

Die lewenslig van goddeloses

gaan dood.

21 My kind, betoon eerbied

aan die Here en die koning.

Moet jou nie ophou met mense

wat teen hulle in opstand is nie.

22 Hulle ondergang kom skielik;

niemand weet watter teëspoed

God of die koning

oor hulle gaan bring nie.

23 Die woorde hieronder

kom ook van wyse mense.

Moenie bevooroordeeld wees

wanneer jy moet regspreek nie.

24 Die volk kryt ’n regter uit

wat vir ’n skuldige sê:

“Jy is onskuldig.”

Mense en volke

is verontwaardig daaroor.

25 Wanneer regters

’n regverdige beslissing maak,

word hulle geprys

en oorvloedig geseën.

26 Eerlike antwoorde

is soos ’n soen op die mond.

27 Maak eers buite reg

en bewerk jou landerye.

Daarna kan jy

jou huis bou.

28 Moenie teen iemand getuig

as hy jou nie rede daarvoor

gegee het nie.

Moenie mense mislei

met wat jy sê nie.

29 Moenie sê nie:

“Soos hy aan my gedoen het,

sal ek aan hom doen.

Ek sal hom in gelyke munt

terugbetaal.”

30 Ek het

by ’n lui mens se landerye

verbygeloop.

Die wingerd was die eiendom

van ’n onverstandige mens.

31 Onkruid

het dit heeltemal ingeneem.

Dit was toegegroei

onder bossies.

Sy klipmuur

het omgeval.

32 Ek het nagedink

oor wat ek gesien het.

Ek het iets daaruit geleer.

33 Nog ’n bietjie verder slaap,

nog ’n bietjie sluimer,

nog ’n bietjie handevou

om agteroor te sit,

34 dan kom jou armoede

aangestap,

en oorval behoeftes jou

soos ’n gewapende inbreker

by jou huis.

1 Hier is nog spreuke van Salomo. Koning Hiskia van Juda se amptenare het dit versamel.

2 Dit is God se reg

om iets geheim te hou.

Dit is konings se voorreg

om uit te vind

wat iets beteken.

3 So min soos iemand

die hoogte van die lug

of die diepte van die aarde

kan bepaal,

net so min kan iemand peil

wat aangaan

in die gedagtes van konings.

4 Wanneer jy die onsuiwerheid

uit silwer haal,

kan die smid

iets van die silwer maak.

5 As jy die goddeloses

by die koning wegvat,

kan hy regverdig bly regeer.

6 Moenie jou vernaam hou

voor die koning,

en moenie gaan staan op die plek

vir belangrike mense nie.

7 Dis beter

wanneer vir jou gesê word:

“Kom staan asseblief hier!”

as dat jy plek moet maak

vir iemand belangriker as jy.

As jy iets opgemerk het,

8 moet jy nie te haastig wees

om ’n saak teen iemand anders

te maak nie.

Wat sal jy agterna doen

as jou buurman jou belaglik maak?

9 Bespreek eers die saak

met die ander persoon.

Moenie te koop loop

met wat iemand vertroulik

vir jou gesê het nie.

10 Jy kan dan beskuldig word

dat jy skinder.

Dan het jy vir altyd

’n slegte naam.

11 Woorde op die regte tyd gesê,

is soos goue appels

in ’n silwer houer.

12 Soos ’n goue ring by goue juwele,

so is die wyse vermaning

by die oor wat bereid is

om daarna te luister.

13 Vir die een wat hom stuur,

is ’n betroubare boodskapper

net so verkwikkend soos sneeu

in die somerhitte van die oes.

Hy gee vir sy werkgewer

nuwe moed.

14 Iemand wat spog

oor ’n geskenk

wat hy nooit gegee het nie,

is soos wolke en wind

wat geen reën bring nie.

15 ’n Leier

kan met geduld oorreed word.

Versigtige woorde

breek harde weerstand af.

16 Wanneer jy op heuning afkom,

eet net tot jy genoeg gehad het.

As jy te veel eet,

gaan jy naar word.

17 Moenie te veel

by jou buurman gaan kuier

sodat hy te veel van jou sien

en ’n weersin in jou kry nie.

18 Iemand wat vals getuienisse

oor ’n ander versprei,

is net so gevaarlik

soos ’n knuppel, ’n swaard

en ’n skerp pyl.

19 ’n Gebreekte tand,

’n voet wat swik,

so is dit om in gevaar

staat te maak

op ’n onbetroubare mens.

20 So onvanpas soos dit is

om klere uit te trek

op ’n koue dag,

of asyn op bytsoda te sit,

so min van pas is dit dat iemand

vir jou liedjies sing

wanneer jy treurig voel.

21 As jou vyand honger is,

moet jy hom iets gee om te eet.

As hy dors is,

gee hom iets om te drink.

22 Die Here

sal jou daarvoor vergoed.

Jy sal buitendien kole ophoop

op jou vyand se kop

en hom vuurrooi maak

van skaamte.

23 So seker soos die noordewind

altyd reën bring,

so seker maak hulle

wat agteraf praat

altyd ander mense kwaad.

24 Dit is beter om op die hoek

van ’n platdak te bly,

as binne-in ’n huis saam met ’n vrou

wat oor alles stry.

25 Goeie nuus van ’n ver land af

is soos koue water

vir ’n moeë mens se dors.

26 ’n Regverdige mens

wat swig voor die goddelose

is soos ’n fontein vol modder,

soos ’n put

met vuil water.

27 Om te veel heuning te eet,

is nie goed nie,

so ook is iemand

wat voortdurend sy eie eer soek.

28 Iemand wat homself

nie in bedwang kan hou nie,

is soos ’n stad sonder ’n muur

wat beskerming bied.

1 Eer pas net so min

by ’n dwaas

soos sneeu in die somer

en reën in oestyd.

2 Ongeregverdigde vervloeking

is soos dartelende voëltjies

en ’n swaeltjie wat wegvlieg.

Daar sal niks van kom nie.

3 Stuur ’n perd met ’n sweep,

’n donkie met ’n toom

en ’n dwaas met ’n lat vir sy rug.

4 Moenie ’n dwaas antwoord

volgens sy dwaasheid nie

anders word jy net soos hy.

5 Antwoord ’n dwaas

volgens sy dwaasheid

sodat hy nie homself

as wys beskou nie.

6 Om ’n boodskap

saam met ’n dwaas te stuur,

is net so goed

as om jou voet af te kap

of om gif te drink.

7 ’n Spreuk uit ’n dwaas se mond

is net so onbruikbaar

soos die bene

van ’n verlamde persoon.

8 Om ’n dwaas te vereer,

is soos om ’n klip

in ’n slingervel vas te bind.

9 ’n Spreuk uit ’n dwaas se mond

is soos ’n doring

in ’n dronk mens se hand.

10 Iemand wat ’n dwaas

of ’n verbyganger

van die straat af huur,

is soos iemand

wat sommer blindelings

’n pyl afskiet.

11 ’n Dwaas wat sy foute herhaal,

is soos ’n hond wat terugkom

na sy eie braaksel toe.

12 Daar is meer hoop vir ’n dwaas

as vir iemand

wat dink hy is baie slim.

13 ’n Luiaard se verskoning is:

“Daar is ’n leeu op straat,

’n leeu is tussen die huise!”

14 ’n Luiaard draai om en om

op sy bed,

soos ’n deur heen en weer swaai

op sy skarnier.

15 ’n Luiaard

steek sy hand in die skottel,

maar sy hand is te moeg

om dit weer terug te bring

na sy mond.

16 Die luiaard dink hy weet meer

as sewe ander mense

wat goeie antwoorde kan gee.

17 Om sommer in die verbygaan

in te meng

in ander mense se rusie

is soos om ’n kwaai hond

sommer aan sy ore te gryp.

18 Soos ’n kranksinnige wat

dodelike wapens afvuur,

19 so is iemand wat ander bedrieg

en sê:

“Ek het net ’n grappie gemaak.”

20 Soos ’n vuur uitbrand

as jy nie hout opgooi nie,

so hou ’n rusie op

as daar nie skinderpraatjies is nie.

21 ’n Bakleierige mens

veroorsaak rusies,

net soos gloeiende kole

’n vuur laat opvlam

en soos droë hout

’n vuur laat vlam vat.

22 Na skinderstories

luister mense graag,

maar dit word maklik

deel van jou lewe.

23 Glasuur oor ’n potskerf,

so is vleiende woorde

wat uit ’n bose hart kom.

24 Iemand wat in sy hart haat

en bedrog koester,

steek dit weg agter sy woorde.

25 Wanneer so iemand

mooi dinge sê,

moet jy dit glad nie glo nie.

Hy is vol bose bedoelings.

26 Al steek hy sy haat

vernuftig weg,

sy kwaad sal in die gemeenskap

duidelik word vir almal.

27 Iemand wat ’n vanggat

vir ’n ander mens grawe,

val self daarin.

Die klippe wat hy

in ’n ander se pad rol,

sal na hom toe terugkom.

28 Iemand wat leuens vertel,

haat dié wat hy benadeel.

’n Persoon wat ander vlei,

veroorsaak ellende.

1 Moenie te veel praat

oor wat môre kan gebeur nie.

Jy weet glad nie

wat môre gaan oplewer nie.

2 Moenie jouself

op die skouer klop nie.

Laat iemand anders jou

liewer prys.

3 Dit is swaar

om klip en sand aan te dra,

dit is nog swaarder

om die ergernis te verdra

wat ’n dwaas jou veroorsaak.

4 Woede kan wreed wees

en toorn ’n onstuitbare vloed,

maar teen jaloesie

is daar geen verweer nie.

5 ’n Openlike bestraffing

is beter as liefde

wat onsigbaar bly.

6 Die wonde veroorsaak deur iemand

wat lief is vir jou

is baie beter as die baie soene

wat jou vyande jou wil gee.

7 As jy genoeg geëet het,

is heuning

nie meer lekker nie.

Wanneer iemand honger is,

is selfs ’n bitter ding lekker.

8 Iemand wat wegloop

van sy huis af,

is soos ’n voël

wat sy nes verlaat.

9 Eerlike raad van ’n vriend

is so aangenaam soos parfuum

en so heerlik soos wierook.

10 Moenie jou rug draai

op jou vriend

of op iemand

wat jou pa se vriend was nie.

Wanneer jy moeilikheid het,

hoef jy nie

na jou broer se huis te gaan nie.

’n Buurman wat naby is,

is baie meer werd

as ’n broer wat ver is.

11 As jy wys is, my seun,

sal dit my gelukkig maak.

Dan sal ek kan terugantwoord

wanneer ek bespot word.

12 ’n Verstandige mens

sien onheil kom

en kruip daarvoor weg.

Onverstandige mense

loop oopoë daarin

en betaal die prys daarvoor.

13 Vat iemand se klere

as hy borg staan

vir ’n vreemdeling.

Hou dit as pand

wanneer hy borg staan

vir ’n vreemde vrou.

14 As iemand vroegoggend

sy buurman

luidrugtig môre-sê,

kan dit lyk

of hy hom eerder vervloek.

15 ’n Vrou wat aanhou neul,

is soos ’n aanhoudende gedrup

op ’n reëndag.

16 Om haar te probeer stilkry,

is net so goed

as om die wind

te laat ophou waai

of olie te probeer vashou

met jou hande.

17 Yster slyp yster

en so vorm vriende mekaar.

18 Wie sy vyeboom versorg,

eet van sy vrugte.

Wie omsien na die belange

van sy werkgewer,

sal voordeel daaruit trek.

19 Soos jou gesig weerkaats

in water,

so wys iemand se hart

wat in hom aangaan.

20 Die doderyk

en die onderaardse diepte

word nooit vol

van dooie mense nie.

So kry ’n mens se begeertes

ook nooit ’n einde nie.

21 ’n Smeltkroes bepaal

die gehalte van silwer,

die vuuroond bepaal

die suiwerheid

van die goud.

’n Mens se waarde word bepaal

deur wat mense van hom sê.

22 Al sit jy ’n dwaas

in ’n stampblok

en al maal jy hom

tussen die graankorrels

in die meule,

jy sal sy dwaasheid

nooit uit hom kry nie.

23 Jy moet goed weet

hoe dit met

jou kleinvee gaan,

jy moet omsien

na jou veetroppe.

24 Rykdom is nie vir altyd nie;

selfs ’n koning se kroon

hou nie geslagte lank nie.

25 As daar van ou gras

hooi gemaak is,

die gras weer begin uitloop,

en die voer uit die berge

ingebring is,

26 sal die skape weer wol gee

en die bokke verkoop word

vir die prys van ’n stuk grond.

27 Daar sal genoeg bokmelk wees

om jou en jou gesin

en ook nog jou slavinne

te onderhou.

1 Goddeloses vlug weg,

al jaag niemand hulle nie.

Regverdiges is so dapper

soos leeus.

2 As daar opstand is in ’n land

wissel die leiers vinnig.

As ’n wyse en kundige

aan bewind kom,

is daar lank vastigheid

in die land.

3 ’n Man wat self arm is

en ander arm mense uitbuit,

is soos stortreën

wat alles wegspoel

sodat daar niks kos oorbly nie.

4 Mense wat die wet van God

verwerp,

praat met lof

van die goddelose mense.

Mense wat die wet onderhou,

weerstaan hulle.

5 Mense wat kwaad doen,

het geen begrip van die reg nie.

Wie vra na die wil van die Here

verstaan dit volkome.

6 Dit is beter om arm te wees

en eerbaar te lewe

as om oneerlik te lewe

en ryk te wees.

7 ’n Verstandige seun

gehoorsaam die eise van God.

Een wat hom ophou

met ligsinnige mense

bring sy pa in die skande.

8 Wie ryk word

deur onbillike rente

en onregverdige wins

sal dit moet oorgee

aan iemand

wat hom oor armes ontferm.

9 Elkeen wat hom doof hou

vir die eise van God,

se gebede sal verwerp word.

10 Wie eerlike mense wegrokkel

na die verkeerde pad,

sal in sy eie strik trap.

Mense wat onberispelik lewe,

sal goeie dinge erf.

11 ’n Ryk man dink dalk

dat hy boonop wys is,

maar ’n arm mens met insig

kan dwarsdeur hom kyk.

12 Wanneer regverdiges vreugde beleef,

is almal bly daaroor;

wanneer goddeloses oorneem,

kruip al die mense weg.

13 Wie sy oortredings verswyg,

sal nie voorspoedig wees nie.

Wie sy sonde bely

en daarvan afsien,

sal genade ontvang.

14 Die mens wat altyd versigtig is,

sal gelukkig wees.

’n Hardkoppige persoon

sal in kwaad verval.

15 ’n Goddelose regeerder

is vir sy weerlose volk

soos ’n leeu wat brul

en ’n beer wat wil aanval.

16 ’n Heerser sonder insig

neig om ander te verdruk.

’n Regeerder wat uitbuiting haat,

bly lank aan bewind.

17 ’n Moordenaar se gewete

dryf hom die graf in.

Niemand moet probeer

om hom te help nie.

18 Hy wat ’n eerbare lewe lei,

sal veilig wees.

Iemand wat ’n dubbele lewe lei,

sal daardeur tot ’n val kom.

19 Iemand wat sy grond bewerk,

sal volop hê om te eet.

Wie met nuttelose dinge boer,

sal armoede oes.

20 ’n Betroubare man

sal geseën word.

Een wat ten alle koste

gou ryk wil word,

gaan moeilikheid kry.

21 Dit is verkeerd

om partydig te wees;

tog sal sommige verkeerd optree

vir ’n stukkie brood.

22 ’n Geldgierige

wil vinnig ryk word.

Ongelukkig weet hy nie

dat hy gebrek gaan ly nie.

23 Die een wat ander berispe,

kry op die einde eerder waardering

as die persoon

wat ander vlei.

24 Iemand wat sy ouers besteel

en dan nog sê:

“Ek doen niks verkeerds nie,”

is so goed as ’n moordenaar.

25 ’n Gierige persoon

veroorsaak rusie.

Wie op die Here vertrou,

sal voorspoed ervaar.

26 Wie op sy eie insig vertrou,

is ’n dwaas.

Wie hom deur wysheid laat lei,

word bevry.

27 Hy wat iets gee

vir ’n arm mens

sal self nooit iets kortkom nie.

Iemand wat sy oë vir hulle sluit,

sal vervloek wees.

28 Wanneer goddeloses

die regering oorneem,

kruip die mense weg.

Wanneer die goddelose omkom,

floreer die regverdiges.

1 Wie hom hardkoppig

teen teregwysings

bly verset,

stort skielik ineen.

Niks kan dan weer vir hom

herstel bring nie.

2 ’n Volk juig

wanneer regverdige mense

regeer,

hulle sug wanneer goddeloses

aan bewind is.

3 ’n Man wat lief is vir wysheid

maak sy pa baie gelukkig.

Een wat hom besig hou

met prostitute,

mors sy geld.

4 ’n Regverdige koning

bring bestendigheid

in sy land.

Een wat

buitengewone belasting wil hê,

ruïneer sy land.

5 Iemand wat sy medemens vlei,

is besig om ’n valstrik te stel.

6 ’n Goddelose mens se eie sonde

is sy ondergang.

Iemand wat reg doen,

kan vrolik sing.

7 ’n Regverdige mens gee om

vir arm mense se regte.

’n Goddelose mens

het geen begrip daarvoor nie.

8 Ligsinnige mense

kan ’n hele stad op hol jaag;

wyse mense

laat gemoedere bedaar.

9 Wanneer ’n wyse man

’n hofsaak maak

teen ’n dwaas,

sal die dwaas heftig raak

en hom beledig.

Daar sal nie kalmte

in die hofsaal wees nie.

10 Moordenaars

haat ’n opregte mens;

eerlike mense

help mense

wat eerbaar lewe.

11 ’n Dwaas bars uit in woede.

Iemand wat wys is,

hou homself in toom.

12 Iemand wat regeer

en hom aan leuens steur,

stel goddeloses aan in sy diens.

13 ’n Arm mens

en sy onderdrukker

het een ding in gemeen:

Die Here gee aan al twee

die lewenslig.

14 ’n Koning

wat armes billik behandel

in die regspraak,

sal lank regeer.

15 ’n Pak slae en ’n teregwysing

bring wysheid.

’n Kind

wat aan homself oorgelaat is,

steek sy ma in die skande.

16 As goddeloses vermeerder,

word oortredings ook meer.

Die regverdiges sien

die ondergang

van goddeloses.

17 Leer jou seun wat dissipline is

en jy sal gerus wees oor hom.

Hy sal jou vreugde verskaf.

18 Wanneer ’n volk

nie duidelikheid het

oor die wil van God nie,

verloor hulle koers.

As hulle leef volgens sy wet

is hulle gelukkig.

19 Jy kan nie ’n slaaf

net met woorde

op die regte pad hou nie.

Hy sal verstaan wat jy sê,

maar tog nie na jou luister nie.

20 Jy sien self daar is meer hoop

vir ’n dwaas

as vir iemand wat praat

sonder om eers te dink.

21 ’n Slaaf

wat van kleins af bederf is,

is opstandig wanneer hy groot is.

22 ’n Mens wat gou kwaad word,

veroorsaak rusies.

’n Humeurige mens

veroorsaak sonde.

23 ’n Mens se hoogmoedigheid

lei na vernedering.

Iemand wat nederig is,

ontvang uiteindelik eer.

24 Iemand wat deel

in wat ’n dief steel,

gee nie om vir sy lewe nie.

Hy word opgeroep

om ’n getuie te wees,

maar hy durf nie praat nie.

25 Jy stel vir jouself ’n slagyster

as jy vir mense bang is.

Jy beveilig jou lewe

as jy op die Here vertrou.

26 Baie mense soek na die guns

van die regeerder,

maar dis net die Here

wat aan ’n mens

werklik reg kan laat geskied.

27 Dié wat lewe

volgens die wil van die Here

verafsku iemand wat oneerlik is;

’n goddelose mens

verafsku hulle wat reg lewe.

1 Die woorde van Agur seun van

Jake. ’n Uitspraak.

Die man het vir Itiël gesê,

vir Itiël en vir Ukal:

2 Ek is te onkundig

om ’n mens te wees.

Ek het nie eens die verstand

van ’n mens nie.

3 Ek het nie wysheid

aangeleer nie.

Ek ken nie die heilige God nie.

4 Wie kan na die hemel toe gaan

en van daar af ondertoe kom?

Wie kan die wind

in sy twee hande vashou?

Wie kan die waters

in sy jas toedraai?

Wie het die wye wêreld gemaak?

Wat is sy naam?

En die naam van sy seun?

Sê tog as jy dit weet!

5 Elke woord van God

is getoets.

Hy beskerm elkeen

wat beskerming

by Hom kom soek.

6 Moenie iets byvoeg

by wat Hy gesê het nie.

Hy sal jou straf.

Jy sal leuenaar genoem word.

7 Twee dinge wil ek van U vra.

Moenie dit weier

solank ek leef nie.

8 In die eerste plek,

keer tog dat ek lieg.

In die tweede plek,

laat my nie arm of ryk

wees nie.

Gee asseblief vir my

net dit wat nodig is.

9 As ek te veel het,

sal ek U verloën

en vra: “Nou wie is die Here?”

As ek te arm is, sal ek steel

en my God se Naam beswadder.

10 Moet nooit ’n slaaf

vals beskuldig

by sy eienaar nie.

Hy sal jou vervloek

en dan moet jy

die gelag betaal.

11 Party mense vervloek

hulle pa

en weier

om hulle ma te seën.

12 Dis mense wat dink

hulle is foutloos,

maar die vuil kan nooit

van hulle afgewas word nie.

13 Hulle is vol hoogmoed

en vol van hulleself.

14 Hulle het tande soos swaarde

en slagtande soos messe.

Hulle teer op die hulpeloses

en die armes onder mense.

15 Die bloedsuier

het twee dogters.

Die een se naam is “Gee!”

en die ander s’n ook “Gee!”.

Daar is drie dinge,

nee, eintlik vier,

wat nooit tevrede is nie:

16 die doderyk,

die onvervulde begeerte

om ma te word,

grond wat uitgedor is,

’n vuur wat alles wil verteer.

17 Die oë van ’n man

wat spot met sy pa,

en hy wat ongehoorsaam is

aan sy ma –

die kraaie in die droë lope

sal sy oë uitpik;

en roofvoëls sal hom opvreet.

18 Daar is drie dinge

wat vir my te verbasend is,

nee, eintlik is daar vier

wat ek glad nie kan verstaan nie:

19 hoe ’n arend

in die lug kan bly,

hoe ’n slang

teen ’n rots kan uitseil,

hoe ’n skip

op die see kan vaar

en hoe ’n man

die hart van ’n meisie wen.

20 Net so verbasend is dit

wanneer ’n wellustige vrou

haar seksuele sin kry,

haar mond afvee

en dan kan sê:

“Ek het niks verkeerds

gedoen nie.”

21 Daar is drie,

nee, eintlik vier dinge

wat die lewe op aarde

ondraaglik maak:

22 ’n slaaf

wat koning geword het,

’n dwaas

wat hom vol geëet het,

23 ’n vrou

wat nie ’n man kon kry nie

en toe tog getrou het,

en ’n bediende

wat by haar eienares

oorgeneem het.

24 Daar is vier goed op aarde

wat klein is,

maar uitsonderlik wys:

25 miere

wat nie sterk is nie,

maar tog reeds weet

om in die somer kos weg te sit;

26 dassies

wat nie baie krag het nie,

maar tog tussen die rotse bly;

27 sprinkane

wat nie ’n koning het nie,

en tog in gelid beweeg;

28 geitjies

wat jy met die hande vang,

maar tog

in paleise van konings bly.

29 Daar is drie, nee, eintlik vier

wat pronkerig kan beweeg:

30 ’n leeu, die koning van die diere,

wat vir niks uitdraai nie;

31 ’n oorlogsperd;

’n bokram;

’n koning omring

deur sy leër.

32 As jy dom opgetree het

deur jou aan te matig

of slegte dinge beplan het,

sit dan jou hand voor jou mond.

33 Melk wat gekarring word,

maak botter.

’n Hou op die neus

laat die bloed loop.

As jy mense kwaad maak,

gaan daar rusie kom.