Month: September 2016

1 ’n Verstandige vrou

bevorder die belange

van haar huis.

’n Dwase vrou

is self verantwoordelik

vir die agteruitgang

van haar huis.

2 Die persoon wat opreg lewe,

het respek vir die Here.

Die een wat draaie loop,

het nie eerbied vir Hom nie.

3 Die verwaande se woorde

sny ’n lat vir homself.

Die woorde van wyse mense

beskerm hulle.

4 As daar nie vee is nie,

is die voerkrip wel skoon;

maar sonder ’n sterk os

is daar ook nie ’n oes nie.

5 ’n Betroubare getuie lieg nie.

’n Vals getuie

loop oor van leuens.

6 Al soek ’n spotter na wysheid,

sal hy dit nooit kry nie.

’n Verstandige mens

versamel maklik kennis.

7 Vermy ’n dwase mens.

By hom

sal jy niks kan leer nie.

8 Die wysheid

van ’n verstandige mens

leer hom om sy lewe te verstaan.

Die dwaasheid

van ’n dwase mens

mislei hom.

9 Dwase spot oor skuldoffers.

Dié wat opreg lewe,

ervaar versoening.

10 Net ’n mens self verstaan

die bitterheid in sy hart.

Niemand anders

kan sy vreugde

voluit deel nie.

11 Die goddelose se nageslag

sterf almal uit.

Die opregtes

het ’n groot nageslag.

12 Dit lyk dalk vir iemand

of hy die regte ding doen;

agterna kom dit uit

dat dit na die dood gelei het.

13 Lag kan hartseer wegsteek;

as die vrolikheid verby is,

bly die verdriet nog agter.

14 ’n Onbetroubare mens

kry sy verdiende loon.

’n Goeie mens

pluk die vrugte

van sy goedheid.

15 ’n Dwaas

glo alles wat hy hoor.

’n Verstandige mens

oorweeg elke tree wat hy gee.

16 ’n Wyse persoon is versigtig,

hy vermy die kwaad.

’n Dom mens is oorverseker

en gaan maar net aan

sonder om te dink.

17 Iemand wat kort van draad is,

doen dom dinge.

Almal haat ’n agterbakse mens.

18 ’n Dom mens ly

onder sy eie dwaasheid.

Verstandige mense

word met kennis bekroon.

19 Slegte mense

moet buig voor goeie mense,

en goddelose mense

by die deur van regverdiges.

20 ’n Arm mens word verstoot,

selfs deur sy buurman.

’n Ryk man

het baie mooiweersvriende.

21 Dit is sonde

om jou buurman te verag.

Geseënd is hulle

wat die behoeftiges help.

22 Iemand wat kwaad wil doen,

verloor sy rigting.

Iemand wat goeddoen,

sal die liefde en lojaliteit

van ander geniet.

23 Inspanning bring voorspoed;

’n nuttelose gesit en praat

bring gebrek.

24 Wyse mense

word met rykdom bekroon.

Dwaasheid van dwase mense

lei tot nog meer dwaasheid.

25 ’n Eerbare getuie red lewens,

’n vals getuie

steek ander in die rug.

26 Hy wat ontsag het

vir die Here,

geniet sekuriteit;

sy kinders

vind vastigheid by hom.

27 Ontsag vir die Here

is ’n bron van lewe;

dit beskerm jou

teen die strikke van die dood.

28 ’n Koning se aansien groei

volgens die getal

van sy onderdane;

as die bevolking krimp,

gaan hy te gronde.

29 ’n Geduldige mens het baie insig.

Iemand wat kort van draad is,

stal sy dwaasheid uit.

30 Innerlike kalmte

bevorder die gesondheid.

Jaloesie vreet ’n mens op.

31 Iemand wat ’n arm mens

verdruk,

beledig die Een

wat hom gemaak het.

Hy wat hom oor ’n arme ontferm,

eer God.

32 Die goddelose kom tot ’n val

deur sy eie boosheid.

Die regverdige het ’n toevlug

wanneer hy doodgaan.

33 Wysheid vloei voort

uit ’n verstandige hart,

ook as iemand tussen dwase beweeg,

kom dit na vore.

34 Regverdigheid

maak ’n volk sterk.

Sonde bring skande oor ’n volk.

35 ’n Koning het vreugde

in bedrewe amptenare.

Hy word kwaad

vir een wat skande maak.

1 ’n Vriendelike antwoord

kalmeer die gemoedere,

’n dwars antwoord

laat woede opspring.

2 Die woorde van wyse mense

maak kennis aanloklik.

Dwase mense borrel oor

van dwase dinge.

3 Die Here sien oral wat gebeur.

Sowel slegte as goeie mense

hou Hy dop.

4 Vriendelike woorde bring lewe,

bedrieglike woorde

vernietig mense.

5 ’n Dwaas praat smalend

oor wat sy pa hom leer,

iemand wat hom laat reghelp,

is verstandig.

6 In die huis van regverdiges

is daar skatte.

Wat die goddelose inbring,

bring vir hom moeilikheid.

7 Wyse mense versprei kennis

met wat hulle sê.

Dwase mense

kan dit nie doen nie.

8 Die Here verafsku die offers

van goddelose mense.

Hy is bly oor die gebede

van opregtes.

9 Die Here verafsku die manier

waarop goddelose mense leef.

Hy het die mense lief

wat volgens sy wil lewe.

10 Wie die regte pad verlaat,

sal swaar gestraf word.

Hy wat berisping haat,

sal sterf.

11 Die Here weet

wat gebeur in die doderyk

en in die onderaardse dieptes.

Hoeveel te meer weet Hy

wat aangaan

in mense se harte.

12 ’n Spotter hou nie van die persoon

wat hom teregwys nie.

Hy vra nie raad by ’n wyse nie.

13 Blydskap

laat ’n mens se gesig straal.

Hartseer

maak ’n mens terneergedruk.

14 ’n Verstandige mens

soek ernstig na kennis.

’n Dwase mens

teer op dwaasheid.

15 Vir die bedrukte mens

bring elke dag net probleme.

Vir die blymoedige mens

is die hele lewe ’n fees.

16 Dit is baie beter om min te hê

en ook respek vir die Here,

as om groot rykdom te besit

met die onrus daarmee saam.

17 Liewer net ’n skeppie groente

saam met iemand

vir wie jy lief is,

as ’n lekker stuk beesvleis

en haat daarmee saam.

18 ’n Humeurige mens

sit twis aan die gang.

’n Verdraagsame mens

sit ’n stryery stop.

19 ’n Luiaard se pad

is met dorings besaai.

’n Opregte mens se pad is gelyk.

20 ’n Verstandige seun

maak sy pa bly.

’n Dwase seun

het geen respek vir sy ma nie.

21 Iemand sonder verstand

put vreugde uit sy dwaasheid.

Iemand met insig

bly op die regte pad.

22 Sonder beplanning

loop planne skeef.

Sukses is afhanklik

van baie raadgewers.

23 Daar is vreugde daarin

om die regte antwoord te hê.

Wat is beter as die regte woord

op die regte tyd?

24 Die lewenspad

van ’n verstandige mens

loop boontoe.

Dit stuur weg van die doderyk

daar onder.

25 Die Here vernietig

die hoogmoedige se huis.

Hy beskerm die grondgebied

van die weduwee.

26 Die Here verafsku

slegte planne.

Hy hou van skoon gedagtes.

27 ’n Gierigaard

bring ongeluk oor sy huis.

Wie omkoopgeskenke weier,

sal lewe.

28 ’n Regverdige mens

dink eers voor hy antwoord.

By goddelose mense se monde

borrel daar slegte dinge uit.

29 Die Here luister nie

na goddelose mense nie.

Hy verhoor die gebed

van die regverdige mens.

30 Oë wat blink, bring vreugde.

Goeie nuus bring gesondheid.

31 Wie na kritiek luister,

sal lewe.

Jy sal tuis wees

tussen mense met wysheid.

32 Wie goedbedoelde raad

ignoreer,

doen skade aan homself.

Iemand wat hom laat reghelp,

ontwikkel sy insig.

33 Om respek vir die Here te hê,

leer ’n mens wysheid.

Nederigheid kom eerste,

daarna volg eer.

1 Mense kan planne maak,

maar die finale besluit

kom van die Here af.

2 Alles wat hy doen,

kan vir die mens reg lyk.

Die Here weet egter

waarom hy dit alles doen.

3 Alles wat jy doen,

moet jy opdra aan die Here,

dan sal jou planne slaag.

4 Die Here het alles gemaak

vir ’n bepaalde doel,

ook die goddelose

vir die dag van straf.

5 Die Here verafsku

elke verwaande mens.

Maar wees verseker,

hulle sal nie ongestraf bly nie.

6 Liefde en lojaliteit

bring versoening

vir oortredings.

Kwaad word vermy

wanneer daar respek is

vir die Here.

7 As die Here gelukkig is

met die manier

waarop iemand lewe,

sal Hy selfs sy vyande

in vrede met hom laat lewe.

8 Dis beter om arm te wees

en regverdig,

as om ryk en oneerlik te wees.

9 ’n Mens beplan sy koers,

maar die Here bepaal

sy bestemming.

10 As die koning praat,

is dit met Goddelike gesag.

Sy uitsprake mag nooit

onregverdig wees nie.

11 Die Here vereis eerlikheid

en billikheid in die handel.

Hy bepaal die maatstawwe daarvoor.

12 Die koning verafsku misdade.

Sy regering berus

op regverdigheid.

13 Die koning is tevrede

wanneer mense eerlik praat.

Hy stel dit op prys

as mense die waarheid praat.

14 Die koning se woede

is ’n draer van die dood.

’n Wyse mens probeer

sy woede afkoel.

15 As die koning glimlag,

is daar lewe.

Sy goedgesindheid is soos wolke

wat lentereëns bring.

16 Om wysheid te bekom,

is beter as goud,

en insig is beter as silwer.

17 Die regverdige se pad

stuur weg van die kwaad.

Iemand wat daardie pad volg,

beveilig sy lewe.

18 Hoogmoed lei tot ondergang.

Hooghartigheid

kom net voor die val.

19 Eerder nederig lewe

saam met armes

as om buit te deel

met hoogmoediges.

20 Hy wat na onderrig luister,

sal voorspoed geniet.

Dit gaan goed met elkeen

wat op die Here vertrou.

21 Iemand wat wys is,

word ’n verstandige genoem.

As hy welsprekend is,

kan hy ook ander leer.

22 Vir iemand met insig

is dit die bron van sy lewe.

Om dwase tereg te wys

is dwaasheid.

23 ’n Mens wat wys is,

sê verstandige dinge.

Hy kan ander mense onderrig.

24 Mooi woorde is soos heuning;

dit is goed vir die gees

en bevorderlik vir die lewe.

25 Dit kan lyk

of ’n mens reg lewe.

Agterna gesien

is dit die pad na die dood.

26 ’n Werker se honger

motiveer hom om te werk,

sy behoefte aan kos dryf hom.

27 ’n Nikswerd mens

stook kwaad,

wat hy sê,

is soos ’n vernietigende vuur.

28 Iemand wat leuens verkoop,

sit rusie aan die gang.

Iemand wat skinder,

bring verwydering

tussen vriende.

29 Iemand wat geweld voorstaan,

mislei sy naaste

en lei hom op ’n verkeerde pad.

30 Iemand wat met sy oog knik,

is besig

om slinkse planne uit te dink.

Hy pers sy lippe opmekaar,

so vasberade is hy

oor sy boosheid.

31 Grys hare

is soos ’n pragtige kroon,

’n mens kry dit by persone

wat reg lewe.

32 Dis beter om geduldig te wees

as dapper.

Selfbeheersing is beter

as om ’n stad in te neem.

33 Mense kan lootjies trek,

maar die Here sal bepaal

wat die uitkoms sal wees.

1 Dit is beter om in vrede

droë brood te eet

as om by ’n fees te sit

in ’n huis waar daar gestry word.

2 ’n Verstandige slaaf kan heers

oor ’n seun wat skande maak.

Hy sal saam met die broers

hulle pa se goed erf.

3 Silwer word in vuur gesuiwer

en goud in ’n oond.

Maar die Here

toets die hart van ’n mens.

4 Moeilikheidmakers luister graag

na kwaadwillige woorde.

Leuenaars gee aandag

aan bedrieglike idees.

5 Iemand wat ’n arm mens spot,

beledig sy Maker.

Iemand wat lekker kry

oor ’n ander se ongeluk,

sal self nie daarvan vrykom nie.

6 Kleinkinders is vir grootouers

soos ’n koning se kroon.

Pa’s is vir hulle seuns ’n trots.

7 Welsprekendheid

pas nie by ’n dwaas nie.

Nog minder pas leuens

by ’n man van aansien.

8 Omkoopgeskenke

sluit deure oop

vir dié wat dit gee,

dit maak hom suksesvol

oral waar hy gaan.

9 Iemand wat stilbly oor onreg

teenoor hom,

bevorder liefde tussen mense.

Om gedurig daaroor te praat,

dryf vriende uitmekaar.

10 Een teregwysing

bereik meer

by ’n verstandige mens

as 100 houe

oor die rug van ’n dwaas.

11 Hulle wat daarop uit is

om kwaad te doen,

veroorsaak rebellie.

Hulle sal

genadeloos gestraf word.

12 Dis beter om ’n beer teë te kom

wat van kleintjies beroof is,

as om ’n dwaas

met sy sotheid te konfronteer.

13 As jy goed met kwaad vergeld,

sal kwaad nooit

uit jou huis verdwyn nie.

14 Om rusie aan die gang te sit,

is soos om ’n sluis oop te trek.

Staak liewer die stryery

voor die vloed jou tref.

15 Die Here verafsku twee dinge:

iemand wat die skuldige

onskuldig verklaar;

en iemand wat onskuldige mense

skuldig verklaar.

16 Dit het geen nut

om vir ’n dwaas geld te gee

om wysheid te koop nie.

Hy het geen behoefte

aan wysheid nie.

17 Op ’n vriend se lojaliteit

kan jy altyd reken.

Jou broer is gebore

om jou te help

wanneer daar probleme is.

18 Iemand wat borg staan,

het nie verstand nie.

Net só ’n persoon sal instaan

vir die skuld van sy naaste.

19 Iemand wat bakleierig is,

hou van sonde.

Iemand wat arrogant is,

soek sy eie ondergang.

20 ’n Huigelagtige mens

sal nie voorspoed hê nie.

Hy wat die waarheid verdraai,

stort homself in die ongeluk.

21 Die pa van ’n dwaas

ervaar baie hartseer.

Daar is geen vreugde vir ’n pa

as sy seun ’n dwaas is nie.

22 ’n Vrolike mens

is soos goeie medisyne.

’n Neerslagtige mens

tap jou krag.

23 ’n Goddelose mens

aanvaar omkoopgeskenke

en verdraai so die reg.

24 ’n Verstandige mens

hou wysheid goed in die oog.

’n Dwase mens se gedagtes

dwaal doelloos rond.

25 ’n Onverstandige seun

is vir sy pa ’n ergernis.

Vir sy ma is hy ’n bitter verdriet.

26 Dis verkeerd om ’n onskuldige

’n boete op te lê,

of om ’n persoon van aansien

te straf

omdat hy eerlik is.

27 Iemand wat kennis het,

praat nie baie nie.

Iemand met insig

bly kalm.

28 Wanneer ’n dwaas stilbly,

kan dit lyk of hy wys is;

en as hy sy mond toehou,

lyk hy soos iemand met insig.

1 ’n Mens

wat hom eenkant hou,

lewe net vir homself.

Hy het ’n afkeer

aan gesonde oordeel.

2 ’n Dwaas

het geen erg aan insig nie.

Hy stel net daarin belang

om sy eie opinie bekend te maak.

3 Waar goddeloosheid sy voet

by die deur inkry,

kom minagting

daarmee saam.

Saam met die belediging

kom ook die skande.

4 ’n Man se woorde

kan diep waters wees,

’n borrelende fontein

waaruit wysheid vloei.

5 Dit is verkeerd vir ’n regter

om partydig te wees

vir die skuldige,

deur teen die onskuldige

uitspraak te lewer.

6 ’n Dwase mens

praat hom alewig

in ’n rusie in;

hy soek vir ’n pak slae

met wat hy sê.

7 ’n Dwaas se mond

is sy ondergang.

Met sy woorde

stel hy vir homself

’n noodlottige strik.

8 Skinderstories

is so soet soos lekkernye,

dit sink tot diep in jou gemoed.

9 Iemand wat lui is in sy werk,

is die tweelingbroer

van die verwoester.

10 Die Naam van die Here

is soos ’n veilige fort.

Die regverdige gaan skuil daar

en word beskerm.

11 Die ryk man

beskou sy rykdom

as ’n ondeurdringbare vesting.

In sy verbeelding is dit ’n hoë muur

waaragter hy beskerm word.

12 Op selfverheffing

volg ineenstorting.

Op nederigheid

volg eer.

13 Iemand wat ’n antwoord gee

voor hy die vraag gehoor het,

is dwaas.

Skande wag vir hom.

14 Innerlike sterkte dra ’n mens

deur sy liggaamlike siekte.

Hoe kan iemand egter uithou

as hy moed verloor het?

15 ’n Mens met insig

kry steeds meer kennis.

Wyse mense

hou altyd hulle ore oop

vir nog meer kennis.

16 ’n Geskenk

maak ander se harte

oop vir jou.

Dit maak belangrike mense

toeganklik vir jou.

17 Hy wat eerste praat

in ’n regsaak,

lyk altyd onskuldig.

Eers by kruisondervraging

kom die waarheid uit.

18 Rusies kan besleg word

deur die lot te werp.

Dit kan beslissings vel

tussen twee sterk teenstanders.

19 ’n Verontregte broer

is meer ontoeganklik

as ’n gewapende stad;

’n rusie is soos die balk

wat deure toesluit.

20 Deur die regte woorde te gebruik

kan ’n mens sy honger stil.

Hy kan genoeg kry om te eet

met wat hy sê.

21 Die tong het mag oor dood

en oor lewe.

Hulle wat lief is om te praat,

moet saamleef

met die gevolge

van hulle woorde.

22 Iemand wat ’n goeie vrou kry,

het geluk gevind.

Hy geniet die goedheid

van die Here.

23 ’n Arm mens vra mooi.

’n Ryk mens

gee kortaf antwoorde.

24 Vriende kan mekaar verwoes.

Daar kan ook ’n vriend wees

wat nader aan jou is

as jou eie broer.

1 Dit is beter

om arm

en eerlik te lewe

as om met leuens te lewe

en ’n dwaas te wees.

2 Geesdrif sonder kennis

help niks.

Oorhaastigheid

stuur jou

in die verkeerde koers.

3 ’n Mens se eie dwaasheid

ontwrig jou lewe,

dan verkwalik jy nog

die Here daarvoor.

4 Rykdom

bring baie mooiweersvriende.

’n Arm mens

het geen vriende nie.

5 ’n Vals getuie

bly nie sonder straf nie.

’n Leuenaar

sal die oordeel nie vryspring nie.

6 Almal probeer

om gewild te wees

by ’n belangrike man.

Almal is vriende met die man

wat geskenke uitdeel.

7 As ’n arm man se broers

niks met hom te doen wil hê nie,

hoeveel te meer sal sy naaste

hulle nie aan hom steur nie?

Hy smeek verniet by hulle.

Hulle is weg.

8 Iemand wat vir homself omgee,

kry wysheid in die hande.

Iemand wat insig vashou,

geniet voorspoed.

9 ’n Vals getuie kom nie vry nie.

Iemand wat leuens rondstrooi,

gaan tot niet.

10 Weelde pas nie by ’n dwaas nie.

’n Slaaf

behoort nog minder te regeer

oor belangrike mense.

11 ’n Verstandige mens

hou sy humeur in bedwang.

Hy stel sy eer daarin

om ander se oortredings

oor te sien.

12 As ’n koning kwaad word,

is dit soos ’n leeu wat brul.

Sy goeie gesindheid

is soos dou op die gras.

13 ’n Dwase seun

is ’n ramp vir sy pa.

’n Vrou wat bly neul,

is soos water

wat van die dak af drup.

14 Van sy pa kan iemand

’n huis of rykdom erf,

’n verstandige vrou

kry jy net by die Here.

15 Luiheid laat jou diep slaap.

’n Lui mens ly honger.

16 Iemand wat vashou

aan die gebod van die Here,

sal sy lewe behou.

Iemand wat dit verag,

gaan dood.

17 Om na ’n arm mens om te sien,

is ’n lening aan die Here.

Hy sal jou daarvoor vergoed.

18 Voed jou seun streng op,

dan is daar ’n toekoms.

Moenie jou te buite gaan

en hom skade aandoen nie.

19 ’n Humeurige mens

betaal self die prys daarvoor.

As jy hom eers een keer oorsien,

moet jy dit elke keer herhaal.

20 Luister na raad.

Wees bereid

om tereggewys te word

sodat jy die res van jou lewe daardeur

wysheid kan hê.

21 ’n Mens kan hoeveel planne maak,

maar op die ou einde gebeur

wat die Here besluit het.

22 ’n Mens se lojaliteit

is prysenswaardig.

Dit is beter om arm te bly

as om te bedrieg.

23 Iemand wat respek het vir die Here

se lewe is veilig.

Hy kan rustig slaap.

Geen ramp sal hom tref nie.

24 ’n Luiaard steek sy hand

in die skottel,

maar hy is te lui

om dit na sy mond te bring.

25 As jy iemand wat spot,

bestraf,

leer jy dié wat nog onervare is.

Wanneer jy

’n verstandige teregwys,

word hy nog verstandiger.

26 ’n Seun wat sy pa aanrand

en sy ma uit die huis jaag,

is ’n veragtelike

en skandelike mens.

27 My kind,

wanneer jy ophou

om te luister na teregwysing,

draai jy jou rug

op verstandige raad.

28 ’n Nuttelose getuie

maak van ’n hofsaak

’n bespotting.

Goddelose mense

verorber kwaad.

29 Straf is opgeskryf vir mense

wat ander belaglik maak,

en slae wag vir die dwase.

1 Wyn maak jou tong los.

Sterk drank

maak jou lawaaierig.

Hy wat hom aan drank vergryp,

is nie verstandig nie.

2 ’n Koning wek net soveel vrees

as ’n leeu wat brul.

Jy stel jou lewe in gevaar

as jy hom kwaad maak.

3 Dit is eerbaarder

om op te hou met ’n rusie;

dis net dwase wat rusie soek.

4 ’n Luiaard ploeg nie

wanneer dit saaityd is nie.

Wanneer hy oestyd na iets soek,

is daar niks om te oes nie.

5 Wat ’n mens dink,

is onpeilbare diep waters,

maar verstandiges

sal voordeel daaruit trek.

6 Baie mense sal voorgee

dat hulle lojale vriende is,

maar waar is daar iemand

wat regtig betroubaar is?

7 Hy wat opreg en eerlik leef,

se kinders is baie gelukkig.

8 Wanneer die koning

op sy troon sit

om oor ’n saak te besluit,

moet hy uitsorteer wat reg

en wat verkeerd is.

9 Wie is daar wat kan sê:

“Ek het my hart gesuiwer,

ek het my gereinig

van al my sonde”?

10 Die Here het nie tyd

vir dubbele standaarde

en vals mate nie.

11 Selfs ’n jongmens

word beoordeel

volgens wat hy doen;

aan sy optrede word bepaal

of dit suiwer en opreg is.

12 Die oor wat hoor,

die oog wat sien –

die Here het al twee gemaak.

13 Moenie lief wees vir slaap nie;

jy kan in armoede verval.

Wees wakker,

en jy sal genoeg hê om te eet.

14 Die koper sê:

“Nikswerd!

Dis niks werd nie!”

Wanneer hy weggaan,

spog hy met sy winskopie.

15 Woorde wat uit kennis kom,

is kosbaarder as baie goud

en edelstene.

16 Vat klere as ’n pand

van iemand wat borg staan

vir ’n buitelander,

kry by hom ’n waarborg

wanneer hy instaan

vir ’n vreemde se skuld.

17 Kos wat gesteel is,

proe aanvanklik lekker.

Agterna word dit klippies

in jou mond.

18 Planne slaag

wat op goeie raad gebaseer is.

Kry eers raad

voor jy oorlog maak.

19 Iemand wat loop en skinder,

lap geheime uit.

Bly weg van iemand

wat alte maklik praat.

20 Wie sy pa en ma vervloek,

se lewe eindig onverwags

soos ’n lamp wat doodgaan

in pikdonker.

21 Besittings oneerlik verkry,

maak jou op die lang duur

nie gelukkig nie.

22 Moenie sê:

“Ek sal my wreek op die kwaad

wat aan my gedoen is” nie.

Wag eerder op die Here.

Hy sal jou saak hanteer.

23 Die Here verafsku

twee stelle maatstawwe.

’n Skaal wat nie reg weeg nie,

aanvaar Hy nie.

24 Die Here bepaal ’n mens se lewe.

Hoe kan ’n mens verstaan

wat met hom moet gebeur?

25 Jy stel vir jouself ’n strik

as jy ewe maklik

iets aan die Here belowe

en eers agterna besef

wat jy belowe het.

26 ’n Wyse koning

sorteer die skuldiges uit

en laat dan sy straf oor hulle gaan.

27 Die soeklig van die Here

val op die mens se lewe.

Hy bring die diepste motiewe

aan die lig.

28 Liefde en lojaliteit

hou wag oor ’n koning.

Sy troon word versterk

deur liefde.

29 Jong manne se mooiheid

lê in hulle krag.

Dit is hulle grysheid

wat oumense mooi maak.

30 ’n Pak slae suiwer die kwaad.

Straf maak die binnekant skoon.

1 Die Here stuur die koning

soos Hy wil.

Dit is soos ’n stroom water

wat Hy afkeer waarheen Hy wil.

2 ’n Mens dink dalk

alles wat hy doen, is reg.

Die Here besluit egter

oor die bedoeling daaragter.

3 Die Here hou meer daarvan

dat iemand reg doen

en regverdig optree

as dat hy offers vir Hom bring.

4 Hovaardige oë

en hoogmoedige harte

is ’n kenmerk van goddeloses,

dit is hulle sonde.

5 Getroue werk lewer wins op.

Afskeepwerk lei tot gebrek.

6 Skatte met leuens verwerf,

beteken niks

en bring net die dood.

7 Die geweld van goddeloses

sleur hulle mee.

Hulle weier mos

om te doen wat reg is.

8 ’n Skuldige mens

loop kronkelpaaie.

’n Mens wat opreg is,

loop ’n reguit pad.

9 Dit is beter

om op die hoek

van ’n platdak te bly,

as binne-in ’n huis saam met ’n vrou

wat oor alles stry.

10 ’n Slegte mens

wens ander net sleg toe.

Hy het niks oor

vir sy medemens nie.

11 Wanneer jy iemand

wat ander belaglik maak,

laat boet vir sy dade,

leer onervare mense

wysheid daaruit.

Wanneer jy iemand onderrig

wat reeds wysheid het,

leer hy nog meer daaruit.

12 Die regverdige God

sien wat gebeur

in die huis van goddelose mense.

Hy bring teëspoed

oor die goddelose mense.

13 Iemand wat sy ore toedruk

vir die hulpkreet van ’n arme,

sal self ook verniet roep

as moeilikheid hom tref.

14 ’n Geskenk ongesiens gegee,

koel die man wat kwaad is af.

As ’n omkoopgeskenk

onopsigtelik gegee word,

laat dit driftige woede bedaar.

15 Dit maak regverdige mense bly

wanneer reg opgetree word.

Dit maak dié wat kwaad doen, bang.

16 As iemand wegdwaal

van die verstandige weg,

beland hy in die geselskap

van die dooies.

17 Wie agter plesier aan loop,

word ’n arm mens.

Wie lief is vir wyn en weelde,

word nooit ryk nie.

18 Soms word ’n slegte mens

geruil vir een wat reg doen,

en die onbetroubare mens

vir die eerlike persoon.

19 Dit is beter

om iewers in die woestyn

te gaan bly

as saam met ’n stryerige vrou

wat oor alles neul.

20 In ’n wyse mens se huis

is altyd kosbare besittings

en uitgesoekte olie.

’n Dwase mens gebruik alles op

wat hy in sy huis het.

21 Iemand wat hom beywer

vir reg en liefde,

verkry ’n vol lewe,

geregtigheid en eer.

22 ’n Wyse man

kan ’n stad oorwin

al is dit vol dapper soldate.

Selfs die vesting

waarop hulle vertrou,

kan hy laat val.

23 Wie ’n wag voor sy mond het

en stilbly,

hou homself uit die moeilikheid.

24 Dis bekend dat ’n spotter

hovaardig en aanmatigend is.

Sy hovaardige optrede

ken geen perke nie.

25 Die begeertes van ’n lui mens

lei na sy dood.

Hy weier om sy hande

uit sy moue te steek.

26 Elke dag

begeer hy net meer en meer.

Die regverdige gee

sonder om iets terug te hou.

27 God verafsku die offers

wat goddeloses bring,

veral as hulle dit doen

met allerlei bymotiewe.

28 ’n Vals getuie sal omkom.

’n Betroubare getuie

se getuienis staan vas.

29 ’n Slegte mens

maak asof hy dapper is.

’n Opregte mens

oorweeg elke tree wat hy gee.

30 Geen menslike wysheid,

of insig, of besluit

kan voor die Here bly staan nie.

31 Perde kan afgerig word

vir oorlog,

maar die oorwinning

kom net van die Here.

1 Soek eerder

na ’n goeie naam

as na groot rykdom.

Hoë aansien

is beter as silwer of goud.

2 Vir mense, ryk en arm,

is dit dieselfde:

die Here het hulle almal gemaak.

3 Iemand wat verstandig is,

sien wanneer die onheil kom

en kruip weg.

Die onervare mens

loop oopoë daarin vas

en boet daarvoor.

4 Iemand wat nederig is

en respek het vir die Here,

kry rykdom, eer en lewe.

5 Op ’n oneerlike mens se pad

is daar dorings en lokvalle.

Iemand wat omgee vir homself,

bly ver daarvan weg.

6 Leer ’n jongmens

om die regte pad te kies,

en wanneer hy eendag oud is,

sal hy nie daarvan afwyk nie.

7 Soos rykes oor armes heers,

so is die man wat geld leen

die slaaf van die man by wie hy leen.

8 ’n Geweldenaar wat onreg saai,

sal teëspoed oes.

Ook sy verdrukking van ander

sal tot ’n einde kom.

9 ’n Vrygewige man wat van sy kos

vir armes gee,

sal geseën word.

10 Jaag die spotter weg

en saam met hom

sal rusies padgee;

die gestry en beledigings

sal tot ’n einde kom.

11 Wie graag opreg wil wees

en mooi praat met ander,

het selfs die koning as vriend.

12 Die Here hou kennis in stand.

Hy keer die woorde

van die onbetroubare mens om.

13 “Daar is ’n leeu daarbuite!”

sê die luiaard.

“Ek sal gevang word

as ek dit buite waag!”

14 ’n Vreemde vrou se woorde

is ’n bodemlose put;

as die Here vir jou kwaad is,

sal jy daarin val.

15 Dwaasheid is eie

aan ’n seun;

’n pak slae haal dit uit hom uit.

16 Wie arm mense verontreg

om homself te verryk,

of vir die rykes geskenke gee,

sal self in armoede verval.

Dertig Reëls

17 Gee aandag en luister baie goed

na wat die wyse mense sê.

Probeer verstaan wat ek jou wil leer.

18 My onderrig sal goed wees

as jy dit jou eie maak

en dit kan gebruik.

19 Vandag onderrig ek spesifiek

vir jou

sodat jy op die Here

kan vertrou.

20 Ek skryf 30 voorskrifte

vir jou neer.

Hulle is vol raad en kennis.

21 Deur hulle sal jy in staat wees

om die waarheid te herken

en betroubaar verslag te doen

aan die mense wat jou stuur.

22 Moenie ’n arm mens uitbuit

net omdat hy arm is nie.

Moenie die hulpelose in hofsake

uitbuit nie.

23 Die Here sal hulle saak verdedig.

Hy sal mense wat hulle beroof,

weer van húlle lewe beroof.

24 Moenie vriende maak

met ’n humeurige mens nie.

Bly ver weg van een

wat ongeduldig is.

25 Jy moenie dalk sy maniere

by hom aanleer nie.

Dit sal die oorsaak word

van jou eie ondergang.

26 Moenie borg staan

vir iemand nie.

Moenie instaan

vir ander se skuld nie.

27 As jy dit nie kan terugbetaal nie,

sal hulle selfs jou bed

onder jou wegvat.

28 Moenie grensdrade verskuif

wat jou voorouers

opgerig het nie.

29 Sien jy iemand

wat bedrewe is in sy beroep?

Hy werk vir konings

en nie vir gewone mense nie.

1 Wanneer jy aansit vir ete

saam met ’n regeerder,

kyk dan goed

na wat voor jou neergesit is.

2 As jy ’n groot eter is,

sit ’n mes teen jou keel.

3 Moenie al die lekker kos

begeer nie.

Jy kan jou met die kos misgis.

4 Moenie jou afsloof

om ryk te word nie.

Wees verstandig genoeg

om binne perke te bly.

5 As jy nog na jou rykdom kyk,

is dit eensklaps weg.

Dit sal vlerke kry soos ’n arend

en wegvlieg in die lug.

6 Moenie eet

by ’n suinige mens nie.

Moenie sy lekker kos begeer nie.

7 Hy sê: “Eet en drink gerus!”

Hy bedoel dit nie,

want hy sit en bereken

hoeveel dit hom sal kos.

8 Jy sal naar word

van die bietjie wat jy eet,

jou komplimente sal jy moet sluk.

9 Moenie ’n dwaas reghelp nie.

Jou goeie raad

behandel hy met minagting.

10 Moenie die ou grense

van ’n stuk grond

verskuif nie.

Moenie weeskinders se grond

by hulle probeer afvat nie.

11 Die Een wat hulle beskerm,

is magtig.

Hy sal hulle saak teen jou verdedig.

12 Onderwerp jou aan dissipline.

Luister goed

na wat ek jou leer.

13 Moenie bang wees om jou kind

te dissiplineer nie.

Hy sal nie doodgaan

van ’n pak slae nie.

14 As jy hom wil red van die dood,

moet jy hom juis lyfstraf gee.

15 Ek sal baie bly wees, my kind,

as jy ook ’n wyse mens word.

16 Ek sal in my hart juig

wanneer jy reg praat.

17 Moenie jaloers word

op sondaars nie.

Behou altyd jou ontsag

vir die Here.

18 Jy sal altyd ’n toekoms hê.

Jou hoop

sal nooit beskaam word nie.

19 My kind, luister na my,

dat jy wys kan word.

Hou jou hart op die regte koers.

20 Jy moenie jou tyd verspil

op suiplappe en vrate nie.

21 Die dronklap en die vraat

maak hulleself arm.

Die roes van dronkenskap

laat hulle in vodde loop.

22 Luister na jou pa

wat jou die lewe gegee het.

Moenie jou ma afskryf

omdat sy oud geword het nie.

23 Verkry waarheid.

Moet nooit daarvan

afstand doen nie.

Hou vas aan wysheid,

selfbeheersing en insig.

24 ’n Pa van ’n kind wat reg doen,

het rede vir blydskap.

’n Wyse kind

verskaf sy ouers groot vreugde.

25 Laat daar rede wees

vir jou pa en jou ma

om oor jou bly te wees.

Mag jou ma

wat jou in die lewe gebring het,

rede hê om oor jou te juig.

26 My seun,

maak jou hart vir my oop

en volg my voorbeeld na.

27 ’n Sedelose vrou

is soos ’n diep waterkuil.

’n Verleidster is soos ’n put

waaruit jy nie kan kom nie.

28 Sy sit en wag vir haar prooi

soos ’n rower.

Sy soek na iemand

om te oorreed

tot ontrouheid aan sy vrou.

29 Wie het kopseer en lyfseer?

Wie maak rusie en kla?

Wie het onnodige kneusplekke?

Wie se oë is bloedbelope?

30 Dis dié wat tot laat sit en drink

en allerlei mengsels proe.

31 Moenie dat jy verlei word

deur die rooi glans van wyn,

die vonkel in die beker,

die gladde manier

waarop dit in jou keel

afloop nie.

32 Nadat jy dit gedrink het,

pik dit soos ’n slang,

spoeg dit gif soos ’n kobra.

33 Jy sien dan vreemde dinge

en jou gedagtes is verward.

34 Dit voel of jy rondsteier

soos ’n matroos op see,

of op ’n seilboot rondslinger.

35 Jy redeneer by jouself:

“Hulle het my geslaan

en ek het nie seergekry nie!

Ek weet nie eers

dat hulle my geslaan het nie.

Wanneer ek wakker word,

sal ek iets gaan soek

wat ek kan drink.”